De zin en onzin van optiebeleggen

Introductie opties op aandelen

Beleggen in opties op aandelen is enorm populair, vooral in Nederland. De optiehandel is naar alle waarschijnlijkheid dan ook een Nederlandse uitvinding. Het doet de rond dat rond de VOC-tijd in Amsterdam de eerste opties werden ontwikkeld.

Er zijn echter ook historici die stellen dat de handel in opties ook al op andere plekken zou zijn uitgevonden. De CBOE (de Chicago Board Options Exchange), die in 1973 werd opgericht, was de eerste grote optiebeurs. Wat de waarheid ook is, de optiehandel in Amsterdam geldt als één van de pioniers in de optiewereld. op 4 april in 1978 werd in Amsterdam de Options Exchange in de Beurs van Berlage opgericht. Voor de beleggers die in Oostenrijk wonen bieden wij de Oostenrijkse website Valuefokus. at met informatie over opties aan. De optiebeurs ging in 1997 samen verder met de effectenbeurs en vormde later dus samen tot Amsterdam Exchanges. Het jaar erna volgde de verhuizing naar de nog veel grotere beurszaal op Beursplein 5, die net daarvoor beschikbaar kwam vanwege de volledige automatisering van de effectenhandel.

In 2002 stopte de vloerhandel in het najaar. Er werd dus overgestapt naar een digitale schermenhandel en de felle jasjes van de optiehandelaren waren verleden tijd geworden. Hele populaire namen in de optiewereld zijn onder andere Bertrand Sluys, Sem van Berkel en George Soros. Via dit artikel bespreken we in het kort het hoe en waarom van opties.

Opties zijn helaas (logischerwijs echter) niet beschikbaar op alle aandelen

De optiewereld is een zeer complexe wereld die gekenmerkt door enorm veel data en vooral erg veel jargon en 'vreemde' symbolen. In dit artikel proberen we echter puur de basiselementen in het kort te beschrijven. Opties zijn dus rechten op aandelen maar echter maar op een beperkt deel (alleen de grotere aandelen hebben vaak opties), de kleinere aandelen hebben absoluut geen opties.

Het zijn echter doorgaans vaak alleen maar de aandelen van de hoofdindices zoals de AMX, OMX Copenhagen en de AEX die opties hebben uitstaan. Het zijn dus vaak de aandelen van de hoofdindices die opties uit hebben staan. De aandelen uit de midkap-indices hebben doorgaans maar amper opties uitstaan. U ziet het dus, hoe groter de aandelen hoe vaker er opties op verhandeld worden, hoe kleiner het aandeel hoe kleiner de kans is dat er opties op verhandeld worden. De reden dat de kleinere aandelen geen opties hebben uitstaan is de lagere liquiditeit. Marketmakers moeten uiteraard wel een bepaald minimum aan handel in de aandelen hebben om er opties op te kunnen verhandelen.

Hoe opties werken

Wat bedoelen we nu met aandelenopties? Dit zijn dus rechten om een aandeel te mogen kopen (bij een calloptie) of te mogen verkopen (bij een putoptie). Dit zijn dus 2 soorten, de ene gaat omhoog als de beurskoers van het aandeel stijgt en de andere, de putoptie, stijgt juist wanneer de koers van het aandeel daalt. Dus opties gaan omhoog wanneer de koers van het desbetreffende onderliggende aandeel daalt.

Dit is natuurlijk echter puur de theorie, want er zijn nog diverse andere zaken waar we rekening mee moeten houden zoals de rentestanden, de bewegelijkheid van het aandeel en de looptijden van de opties. De reden om aandelenopties te lanceren lag vooral in het feit dat beleggers dan via opties juist meer ruimte hebben om te kunnen anticiperen/profiteren etc van het aandeel zonder het aandeel te bezitten. Voorheen, dus zonder de aanwezigheid van opties, moest je dus altijd aandelen in bezit hebben om ervan te kunnen profiteren.

Door gebruik te maken is het bezit van aandelen dus niet meer nodig. Exposure kan dus al direct via zogenaamde afgeleide producten. Met afgeleide producten bedoelen we dat opties dus direct afhankelijk zijn van de koers van het desbetreffende onderliggende aandeel.

Callopties kort uitgelegd

We starten met een korte uitleg over callopties.

winst en verlies calls

Een calloptie is het recht om desbetreffend onderliggend aandeel te mogen kopen op een van te voren afgestelde prijs en datum. Er staan dus 2 zaken altijd vast: de koers om het aandeel te mogen kopen en op welke datum (of voor deze datum).

Dus wanneer u vermoed dat een bepaald aandeel in waarde zou kunnen stijgen dan kunt u natuurlijk dat aandeel direct kopen. Stel dat het aandeel 5 procent stijgt, dan verdient u dus door het aandeel te bezitten 5 procent. Wanneer u echter een calloptie op dit aandeel had dan had u meer kunnen verdienen. In het geval dat het aandeel Philips nu op 38 euro verhandeld wordt dan zou u bijvoorbeeld calloptie met uitoefenprijs 39 euro met een looptijd van 3 maanden kunnen kopen voor bijvoorbeeld 20 cent. De optie kost u sowieso 20 euro (dit is die 20 cent maal 100 aandelen). 1 optie heeft altijd betrekking op 100 aandelen.

Deze calloptie biedt u dus het recht om het aandeel Philips over 3 maanden of eerder op een koers van 38 euro te kopen. Dit geldt natuurlijk ook in het geval de beurskoers van het aandeel Philips op een niveau van 48 euro zou staan. Indien u die 100 aandelen Philips op 38 euro zou hebben aangeschaft had zou u dus bij de aanschaf direct 3800 euro kwijt zijn (100 x 38 euro).

Bij een koersniveau van 48 euro heeft de koper van de aandelen een winst van 1000 euro (100 x 10 euro). Het totale rendement is in dit geval een enorme 26.32 procent: 1000 euro winst / totale aanschaf van 3800 euro.

De moneyness van opties

Er zijn 3 categorieën om aan te geven of aandelen onder of boven hun intrinsieke waarde liggen. Dit zijn:

In the money: bij callopties uitoefenkoers onder de beurskoers, bij putopties uitoefenprijs onder de beurskoers

At the money: bij zowel calls en puts uitoefenprijs vrijwel gelijk aan beurskoers

Out of the money: bij callopties uitoefenprijs boven de beurskoers, bij putopties uitoefenprijs onder de beurskoers.

De kracht van de hefboomwerking

De koper van de calloptie heeft echter een heel wat forser rendement. Zijn/haar inleg was fors lager en bedroeg immers maar 20 euro (100 x 20 cent). Stel dat de waarde van het aandeel op de expiratiedatum 43 euro is.

Als we hier de uitoefenprijs van 32 euro afhalen dan is er een intrinsieke waarde van 9 euro. Die geïnvesteerde 20 cent is dan maar liefst 9 euro waard. Oftewel een rendement van maar liefst 4400 procent en dit bij een veel lagere investering: 20 euro voor de calloptie versus 4000 euro voor de 100 aandelen. Dit is natuurlijk een mega onderscheid hetgeen verklaart wordt door de hefboom.

Als u aandelen koopt, dan betaalt u de volledige waarde van een aandeel. Hier dus die 48 euro. Als u een optie koopt dan stapt u als het ware op een veel hoger niveau in het aandeel en bent u niet de volle mep kwijt. Natuurlijk is dit erg rooskleurig maar ook bieden callopties voldoende risico’s.

Wat zijn putopties

Putopties zijn de inverse van callopties. Waar een calloptie ("call" komt van het kunnen oproepen van een aandeel) het recht is om te kopen is een putoptie het recht om een aandeel te mogen verkopen (het "put" komt van "to put a stock away"). Dit is natuurlijk alleen interessant wanneer u denkt dat een aandeel of index omlaag zal gaan.

intrinsieke waarde puts

We kijken weer naar het aandeel Philips dat nu op 38 euro noteert. We gaan er vanuit dat het aandeel op korte termijn (fors) zal dalen. We kunnen dan de putoptie met een uitoefenprijs van 35 euro kopen voor bijvoorbeeld 20 cent. U zult begrijpen dat afgezien van de looptijd deze putoptie weinig waarde heeft.

Want het aandeel is op de beurs 34 euro waard, dan is het recht om het aandeel op een euro lager te mogen verkopen natuurlijk weinig waard (lees: eigenlijk niets). En stel dat het aandeel naar bijvoorbeeld 31 euro stijgt dan wordt het recht om het aandeel op die 29 euro te verkopen natuurlijk nog minder waard. U ziet het al, de waarde van opties is heel erg afhankelijk van de ontwikkeling van de onderliggende waarde. Stel nu dat het aandeel Philips van 34 euro naar 30 euro.

Dan is het recht om het aandeel te mogen verkopen via de putoptie op 35 euro dus wel heel veel geld waard; immers 35 minus 31 euro = 4 euro. In het geval wanneer u op 20 cent was ingestapt dan heeft u dus een gigantisch rendement van maar liefst 1500 procent gemaakt.

Risico's van opties

De rendementen die u met aandelenopties kunt behandelen zijn astronomisch. Desalniettemin raden wij ontegenzeggelijk niet aan om hier grote posities in te nemen. Het gros van de opties expireert zonder waarde want beleggers zijn vaak veel te negatief maar ook positief over aandelen.

In de praktijk zien we echter dat veel aandelen toch vrij rustig op en neer kabbelen waardoor de opties die out of the money liggen naar 0 euro gaan (lees: dus waardeloos aflopen). Dit meldde Bertrand Sluys, een beroemde hedgefondsmanager in Brussel ons eens. Het beleggen in opties is dan ook een leuk extraatje voor de belegger om mee bezig te zijn maar het moet ontegenzeggelijk geen overhand in uw portefeuille krijgen. Het niet kopen maar schrijven van aandelen echter in onze ogen wel een hele interessante strategie.

Dit geldt voor zowel gedekte callopties als putopties. In volgende bijdragen gaan wij hier dieper op in.

Looptijden van opties

De looptijd van een optie is een van de meest invloedrijke variabelen op de onderliggende optieprijs. Dit is geen verassing te verklaren want het gaat vooral om kansberekening. Stel dat een wedstrijd net begonnen is en het staat 0-0 dan is de kans natuurlijk relatief groot om te winnen (bij gelijkwaardige teams).

Als er nog 2 minuten te spelen is dan is die kans natuurlijk fors minder. Dito geldt ook voor de kansen dat aandelenopties in the money komen. Hoe langer de looptijd hoe hoger de koers van een optie is.

In het geval dat de looptijd van een optie nog maar heel beperkt is zien we de waarde ervan vaak zienderogen instorten. Het naderen van de expiratiedatum wordt ook wel het naderen van het ravijn genoemd omdat er dan nog amper tijd is dat de optie in the money kan komen.

Volatiliteit dominante factor

De bewegelijkheid van een aandeel noemen we de volatiliteit. Aandelen die bewegelijker zijn hebben geen verrassenderwijs meer kans om in the money te komen.

Dit zijn bijvoorbeeld de technologieaandelen waarvan beleggers doorgaans hoge verwachtingen hebben. Beleggers betalen relatief meer voor deze opties omdat deze wat meer op en neer bewegen. De meer saaiere (lees: defensieve/stabiele) aandelen zoals die van uitgevers bewegen vaak fors minder en hebben dus hebben die opties op deze aandelen dus ook heel wat minder volatiliteitspremie.

Onze beschrijving hier is maar een hele beknopte lancering uitleg over de werking van opties. In het geval dat u zou willen gaan lanceringen met het beleggen in opties dan raden wij u met klem aan om u verder te verdiepen middels de diverse andere artikelen op onze website.