Vorig jaar rond deze tijd weerspiegelden de economische cijfers in Europa het absolute dieptepunt van een scherpe krimp. Als gevolg van de coronalockdowns stuikten de detailhandelsverkopen, de industriële productie, de export en het bruto binnenlands product (bbp, een door de overheid berekende maatstaf voor de economische output van een land) overal in de regio ongezien snel in elkaar. ⁱ Ondertussen hebben veel cijfers die terugval weer grotendeels goedgemaakt, maar de problemen van vorig jaar beïnvloeden wel nog steeds de groeiberekeningen.

Heel wat landen bekijken hun economische resultaten immers jaar op jaar en die cijfers zullen de komende tijd sterk vertekend worden door de duik van vorig jaar. Beleggers die dat rekenkundige effect doorgronden, hebben volgens ons een beter beeld van de fundamentele economische situatie en kunnen daardoor meer evenwichtige beslissingen nemen.

De meeste landen publiceren hun maandelijkse economische cijfers op drie niveaus: ze tonen de ontwikkeling maand op maand, kwartaal op kwartaal en jaar op jaar. Het maand-op-maandcijfer toont de procentuele wijziging ten opzichte van de voorgaande maand, meestal gecorrigeerd voor seizoensinvloeden zoals het weer en vakantieperiodes. Kwartaal-op-kwartaalcijfers tonen de procentuele wijziging ten opzichte van het voorgaande kalenderkwartaal. Ze geven veranderende trends vaak het snelst weer, maar zijn ook behoorlijk wisselvallig en kunnen daardoor valse signalen uitsturen.

Tijdens de periode van economische groei in de eurozone vanaf het einde van het eerste kwartaal van 2013 tot het vierde kwartaal van 2019 bijvoorbeeld zijn de detailhandelsverkopen maand op maand 33 maal gedaald, terwijl het bbp per saldo verder groeideⁱⁱ. Om kortetermijnschommelingen uit te vlakken, gebruiken veel waarnemers dan ook de jaar-op-jaarcijfers (de procentuele verandering tussen een bepaalde maand en diezelfde maand het jaar voordien, bv. de procentuele verandering tussen maart 2020 en maart 2021). Jaar op jaar bekeken zijn de detailhandelsverkopen in diezelfde periode slechts zesmaal gedaald. ⁱⁱⁱ

Hoe nuttig jaar-op-jaarcijfers ook zijn, volgens ons zijn ze niet inherent nauwkeuriger dan maand-op-maandcijfers. Een negatief maand-op-maandresultaat negeren enkel en alleen omdat het cijfer jaar op jaar nog altijd positief is, lijkt ons met andere woorden niet de beste aanpak. In jaar-op-jaarcijfers zitten namelijk oudere gegevens vervat, die het beeld kunnen vertekenen als gevolg van het basiseffect. Die term verwijst naar de noemer in de jaar-op-jaarberekening — de basis voor berekening. Als tijdelijke factoren een jaar geleden het resultaat sterk hebben opgedreven of gedrukt, kan dat een forse variatie betekenen van de noemer bij het berekenen van jaar-op-jaarcijfers – en daardoor kunnen de groeicijfers sterk gaan schommelen, ook al verandert er maand op maand niet zoveel.

Dat is precies wat wij de komende tijd verwachten te zien. Figuur 1 geeft de detailhandelsverkopen in de eurozone weer op basis van de index van Eurostat (met basis 100 in 2015). Zoals u ziet, kelderde de index in maart vorig jaar en bereikte hij in april zijn laagste niveau tijdens de pandemie, om vervolgens te herstellen. Door de tweede lockdowngolf van afgelopen najaar en winter daalden de detailhandelsverkopen opnieuw, maar minder sterk dan tijdens de eerste golf, met een terugval van 5,9% jaar op jaar in januari (de recentste cijfers waarover we op het ogenblik van redactie beschikken)^iv.

Figuur 1: Detailhandelsverkopen in de eurozone (niveau)

Bron: FactSet, 09/03/2021. Index detailhandelsverkopen eurozone, gecorrigeerd voor seizoensinvloeden, januari 2020 – januari 2021.

Figuur 2 illustreert hypothetisch hoe de resultaten van vorig jaar deze lente en zomer tot grote schommelingen in de jaar-op-jaarcijfers kunnen leiden. De roze lijn weerspiegelt de detailhandelsverkopen als die het hele jaar stabiel zouden blijven op het niveau van januari. Dat lijkt ons weinig waarschijnlijk, maar het is een goed referentiepunt ter illustratie.

Zoals u ziet zouden we, zelfs als de detailhandelsverkopen het hele jaar niet zouden veranderen, jaar op jaar dit voorjaar forse toenames zien, gevolgd door stevige dalingen later deze zomer – alleen maar omdat de verkopen een jaar geleden instortten tijdens de lockdowns en tijdelijk opveerden toen de winkels weer open gingen en de consument uitgestelde aankopen deed.

Figuur 2: Een hypothetisch voorbeeld van vertekening door een basiseffect

Bron: FactSet en Fisher Investments Research, 09/03/2021. Procentuele verandering jaar op jaar in de index van de detailhandelsverkopen in de eurozone, gecorrigeerd voor seizoensinvloeden, januari 2020 – januari 2021. De hypothetische berekeningen van februari 2021 tot december 2021 gaan ervan uit dat het resultaat van de detailhandelsverkopen uit januari 2021 zich het hele jaar herhaalt en berekent vervolgens de procentuele verandering tegenover dezelfde maand in 2020.

De les die beleggers hier volgens ons uit kunnen trekken, is dat zij de jaar-op-jaarcijfers de komende maanden het best met een korrel zout nemen. Wij raden aan om niet al te enthousiast of pessimistisch te reageren op sterke stijgingen en dalingen. Beoordeel de jaar-op-jaarresultaten liever in het licht van de maand-op-maandcijfers, bekijk de invloed van het basiseffect en onthoud dat schommelingen in maandelijkse cijfers normaal en te verwachten zijn. Ze zijn naar onze mening geen reden om positief of negatief gestemd te zijn over de economische vooruitzichten en de aandelenmarkten.

Facebook: https://www.facebook.com/FisherInvestmentsBelgie/
Twitter: https://twitter.com/FisherInvestBE
LinkedIn: https://www.linkedin.com/company/fisher-investments-europe---belgië

Fisher Investments België is de handelsnaam die Fisher Investments Luxembourg, Sàrl in België gebruikt ("Fisher Investments België"). Fisher Investments Luxembourg, Sàrl, een in Luxemburg geregistreerde besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (Ondernemingsnummer: B228486), is gereguleerd door de Commission de Surveillance du Secteur Financier ("CSSF") en de statutaire zetel is geregistreerd op K2 Building, Forte 1, 2a rue Albert Borschette, Troisième étage, L-1246 Luxembourg.

Dit document bevat de algemene visie van Fisher Investments België en dient niet te worden beschouwd als persoonlijk beleggings- of fiscaal advies of een afspiegeling van de prestaties van cliënten. Er wordt niet gegarandeerd dat Fisher Investments België deze visie zal handhaven. Deze kan immers veranderen op grond van nieuwe informatie, analyses of heroverweging. Niets in dit document is als aanbeveling of prognose van marktomstandigheden bedoeld. Het is eerder bedoeld om een standpunt weer te geven. De huidige en toekomstige markten kunnen sterk afwijken van de hier geschetste markten. Bovendien worden geen garanties gegeven met betrekking tot de nauwkeurigheid van eventuele aannames gemaakt in illustraties in dit document.

Beleggen op de financiële markten brengt een risico van verlies met zich mee en er is geen garantie dat het belegde kapitaal geheel of gedeeltelijk terugbetaald zal worden. Rendementen uit het verleden bieden geen garantie voor toekomstige rendementen en geven daar geen betrouwbare indicatie van. De waarde en opbrengst van de beleggingen volgen de schommelingen van de wereldwijde aandelenmarkten en van de internationale wisselkoersen.

____________________________________________

ⁱ Bron; Factset, 09/03/2021
ⁱⁱ Ibid.
ⁱⁱⁱ Ibid.
^ivIbid.