De Duitse verkiezingen kunnen gunstig uitpakken voor de Nederlandse economie

Bij de aanstaande Duitse verkiezingen is de slecht presterende Duitse economie een belangrijk thema. De Duitse economie is de afgelopen jaren zelfs gekrompen. Het is de huidige Duitse regering dan ook niet gelukt om het tij te keren maar een nieuwe regering lijkt meer te gaan investeren. Dat is goed nieuws voor Duitsland, maar ook voor Nederlandse exporteurs.

De problemen waar een nieuwe Duitse regering mee af moet rekenen zijn niet zomaar op te lossen. Het verdienmodel wat in de jaren 2010 zo succesvol was, blijkt niet meer zo sterk te zijn. Eerder schreven wij hier al uitgebreider over. Duitsland is te afhankelijk gebleken van goedkoop gas, een snel veranderende autosector, een verouderende arbeidsmarkt en exporten naar China. Die kwetsbaarheden zijn in de afgelopen jaren pijnlijk blootgelegd, met een lange periode van economische stagnatie tot gevolg. Eigenlijk is de Duitse economie al sinds eind 2017 niet gegroeid en de vraag is in welke mate dit probleem snel op te lossen is. Zeker nu daar ook nog eens de dreiging van significante Amerikaanse importheffingen bijkomt.

De Nederlandse economie is relatief sterk blijven presteren ten tijde van de Duitse zwakte, maar nog steeds is Duitsland onze grootste handelspartner. Nederland heeft bijvoorbeeld minder te duchten van zwakke vraag uit China en leunt minder zware industrie, waardoor hoge energieprijzen minder effect op onze economie hebben. Daarnaast levert Nederland relatief veel aan Duitse bedrijfstakken die naar verhouding redelijk zijn blijven presteren. Maar aanhoudende zwakte in Duitsland zal ook Nederland raken, daarvoor is het land simpelweg een te belangrijke exportbestemming. Daarom is het voor Nederland het goed nieuws dat er na de Duitse verkiezingen waarschijnlijk meer stimulering voor de economie volgt.

Zoals wij hier uitgebreider uitleggen wordt gepleit voor een hervormingsagenda op een aantal cruciale thema’s. De partijen die een kans maken om in de regering te komen lijken allemaal de loon- en inkomensbelasting te willen verlagen om de economie te ondersteunen. Voor AfD is de kans om te regeren klein ondanks de sterke peilingen omdat andere partijen aangegeven hebben niet met ze in een regering te willen. CDU en FDP willen ook belastingverlagingen voor bedrijven, terwijl de SPD en de Groenen juist subsidies willen inzetten om het bedrijfsleven te steunen. Ook willen deze partijen meer op duurzame energie inzetten om energieonafhankelijker te worden. Vager zijn de politieke partijen over het stimuleren van innovaties, het verminderen van bureaucratie en hoe om te gaan met de risico’s die China voor de economie betekent.

Misschien wel het belangrijkste als het om de Duitse economie gaat is hoe de Duits overheid extra uitgaven aan bijvoorbeeld defensie en infrastructuur wil financieren. Duitsland heeft een schuldenrem die het structurele begrotingstekort bij wet beperkt tot 0,35% van het BBP, veel strenger dan de 3% begrotingstekortregel die Brussel aanhoudt. Maar dat heeft bijgedragen aan een duidelijk tekort aan publieke investeringen en de economie kan best wat begrotingsstimulering gebruiken. De vraag is hoe dat gefinancierd moet worden: gaat de schuldenrem hervormd worden, komen er fondsen buiten de begroting om of moet er elders bezuinigd worden? De kans lijkt groter dat er meer gestimuleerd kan worden als de FDP niet aan een regering meedoet. Als het aankomt op het hervormen van de schuldenrem is namelijk een twee-derde meerderheid nodig, de vraag is of dat gaat lukken.

Wij verwachten dat Duitsland na de verkiezingen flexibeler begrotingsbeleid zal laten zien. Of dat via een investeringsfonds is of dat de schuldenrem hervormd wordt maakt daarbij voor Nederlandse bedrijven eigenlijk niet zoveel uit. Voor de Nederlandse economie biedt dit namelijk hoe dan ook kansen. Direct doordat extra infrastructuuruitgaven in Duitsland voor Nederlandse bedrijven mogelijk extra werk op kunnen leveren en indirect doordat een gestimuleerde Duitse economie ook extra exportvraag voor Nederland oplevert. De vraag blijft wel hoelang het wachten is op de extra begrotingssteun in Duitsland. De verwachting is dat dit niet in de eerste helft van 2025 zal zijn, maar dat minder zuinig beleid eerder later in het jaar of zelfs in 2026 pas echt impact op de economie gaat hebben.