De woorden en daden van de OPEC (Organization of the Petroleum Exporting Countries, ook wel de Organisatie van olie-exporterende landen in het Nederlands genoemd) krijgen veel aandacht in financiële publicaties, ervaart Fisher Investments België. Wij denken dat dit komt door de vermeende invloed die het kartel al lange tijd heeft gehad op de wereldwijde oliemarkt. De invloed van de OPEC op de olieprijzen wordt volgens ons echter overschat. Beleggers hebben er baat bij om niet te veronderstellen dat haar acties een vast, bedoeld effect zullen hebben op de prijzen van olie of andere grondstoffen.
Eerst een korte geschiedenisles: Irak, Iran, Koeweit, Saoedi-Arabië en Venezuela hebben samen in 1960 de OPEC opgericht en sindsdien is de groep uitgebreid naar 12 leden (per januari 2024)i. Eind 2016 ging de OPEC een partnerschap aan met tien andere olieproducerende landen (waaronder Rusland) om de zogenaamde OPEC+ te vormenii. Het doel van de organisatie is om de wereldwijde olieprijzen te beïnvloeden en te reguleren door middel van een gecoördineerd beleidiii. Fisher Investments België ervaart dat het volgende voorbeeld dit goed laat zien. Zo hebben alle OPEC-landen toegezegd om hun productie gecoördineerd te verlagen, zoals we zagen in 2022 en 2023. Ze beoogden hiermee het wereldwijde olieaanbod te beperken en zo de olieprijzen te ondersteunen en de winsten van de producenten (in theorie) te verhogen.
De OPEC werd wereldwijd bekend door het olie-embargo van 1973 - 1974, toen de Arabische lidstaten van de OPEC de olietoevoer naar de VS en enkele bondgenoten van de VS afknelden als vergelding voor hun steun aan Israëliv. Velen herinneren zich vandaag de dag nog de verwoestende economische gevolgen van het embargo in Amerika en Europa. De olieprijzen verdubbelden en verviervoudigden in deze regio's, waardoor consumenten en bedrijven onder druk kwamen te staan en lange rijen veroorzaakten bij benzinestations door het tekort aan voorradenv. Volgens Fisher Investments België kleurt deze geschiedenis hoe beleggers de bewegingen van OPEC+ tot op de dag van vandaag ervaren.
Toch denken we dat de impact van OPEC+ op de huidige wereldwijde olieprijzen wordt overschat. Kijk maar eens naar de bijdrage van het kartel in de wereldwijde productie van ruwe olie. In de jaren 70 was de OPEC goed voor ongeveer de helft van het wereldwijde aanbod van ruwe olie, toen het olie-embargo in volle gang was. Dit staat tegenover een aandeel van slechts 27,4% (van OPEC+) in november 2023, ondanks dat er in de afgelopen 50 jaar nieuwe leden zijn toegetredenvi. Amerika, de grootste producent ter wereld, maakt niet eens deel uit van het kartel. De VS heeft de afgelopen jaren zijn olieproductie opgevoerd en produceert nu 14,7% van de totale productie - meer dan de productie van de OPEC-landen als Saoedi-Arabië (13,2%), Rusland (12,7%) en Irak (5,5%)vii.
Bovendien zijn er de afgelopen decennia andere bronnen naast die van OPEC+ op touw gezet of is de productie ervan opgeschaald. Zo is er door technologische vooruitgang de grootste voorraad van ruwe olie op aarde in het leven geroepen: de teerzanden in Canadaviii. Fisher Investments België weet dat de Canadese productie meer dan verdrievoudigd is van 1,44 miljoen vaten per dag (afgekort als vpd) in 1980 naar 4,54 miljoen vpd in 2022, waardoor het de op drie na grootste producent ter wereld is, goed voor 5,6% van de wereldwijde productieix. Ook diepwaterboringen verhoogden de productie in landen als Guyanax. En natuurlijk winnen Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk nog steeds olie uit de Noordzeexi.
Daarnaast hebben we opgemerkt dat de aangekondigde quota van OPEC+ niet altijd overeenkomen met de werkelijkheid. Sommige leden van de OPEC+ hebben bijvoorbeeld hun productiedoelstellingen niet behaaldxii. In november 2023 schoot OPEC+-lid Nigeria zijn productiedoelstelling van 1,26 miljoen vpd voorbij. Dat is bijna een half miljoen vaten per dag. Het tekort werd veroorzaakt door te weinig investeringen en regionale onrust (waarmee de langlopende trend van onderproductie in dat land werd voortgezet)xiii. Voorbeelden als deze zijn er in overvloed, zo blijkt uit onderzoek van Fisher Investments België.
We merken ook op dat de productiequota van OPEC+-landen niet strikt worden gehandhaafd - individuele OPEC+ leden kunnen de productiebeperkingen negeren en een overproductie leveren als ze dat mogelijk en winstgevend achtenxiv. Voor veel OPEC+ leden, zoals Koeweit, is olie de belangrijkste industrie en inkomstenbron van het land, wat hen ontmoedigt om de productie te verlagen (als dat überhaupt gebeurt)xv.
De olieprijsgegevens illustreren de beperkte invloed van OPEC+, ervaart Fisher Investments België. Een voorbeeld: nadat OPEC+ op 5 oktober 2022 olieproductiedalingen aankondigde, maakten de olieprijzen de volgende twee dagen een korte sprong van 5,5% in USDxvi. Minder dan twee weken later lagen de prijzen echter 4,6% onder de productieniveaus voorafgaand aan het besluit om het olieaanbod te verlagenxvii. Op dezelfde manier stegen de olieprijzen kortstondig met 11,5% (in USD) nadat OPEC+ op 2 april 2023 een prijsverlaging aankondigde, maar een maand later lagen ze 7,9% onder het niveau van vóór de aankondigingxviii. Volgens ons was het sentiment de drijvende kracht achter deze kortetermijnprijssprongen, die wellicht zijn ontstaan uit bezorgdheid over een verminderd aanbod. Maar vooruitziende markten hebben volgens ons de fundamentals gewogen en erkend dat de wereldwijde productie op langere termijn zal bijdragen aan het olieaanbod, waardoor de energiebehoeften van de wereldeconomieën voldoende gedekt zijn.
Volgens ons kunnen beleggers profiteren door de acties van OPEC+ te negeren. Hoewel de aankondigingen van OPEC+ het sentiment op kortere termijn kunnen opschudden, is hun impact op de olieprijzen beperkt volgens de ervaring Fisher Investments België. Wij denken dat OPEC+ niet de macht heeft om de wereldwijde oliemarkten op langere termijn te beïnvloeden. Hoewel ze een belangrijke speler op de oliemarkt zijn, denken we dat hun beslissingen er niet meer zo toe doen als 50 jaar geleden en het effect ervan op de economie relatief klein is.
Volg ons op social media voor de laatste marktontwikkelingen en updates van Fisher Investments België:
Facebook : https://www.facebook.com/FisherInvestmentsBelgie
Twitter: https://twitter.com/FisherInvestBE
LinkedIn: https://www.linkedin.com/company/fisher-investments-europe---belgië
Fisher Investments België is de handelsnaam die Fisher Investments Luxembourg, Sàrl in België gebruikt ("Fisher Investments België"). Fisher Investments Luxembourg, Sàrl, een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid in Luxemburg, is samen met de handelsnaam Fisher Investments Europe geregistreerd in het Registre de Commerce et des Sociétés (""RCS"") onder nummer B228486. Fisher Investments Europe staat onder toezicht van de Commission de Surveillance du Secteur Financier (""CSSF"") en de statutaire zetel is geregistreerd op: K2 Building, Forte 1, Third Floor, 2a rue Albert Borschette, L-1246 Luxembourg. Fisher Investments Europe besteedt sommige aspecten van het dagelijkse beleggingsadvies, portefeuillebeheer en portefeuillehandelingen uit aan gelieerde ondernemingen.
Dit document bevat de algemene visie van Fisher Investments Europe en dient niet te worden beschouwd als persoonlijk beleggings- of belastingadvies of een afspiegeling van de prestaties van cliënten. Er wordt niet gegarandeerd dat Fisher Investments Europe deze visie zal handhaven. Deze kan immers veranderen op grond van nieuwe informatie, analyses of heroverweging. Niets in dit document is als aanbeveling of prognose van marktomstandigheden bedoeld. Het is eerder bedoeld om een standpunt weer te geven. De huidige en toekomstige markten kunnen sterk afwijken van de hier geschetste scenario's. Bovendien worden geen garanties gegeven met betrekking tot de nauwkeurigheid van eventuele aannames gemaakt in illustraties in dit document. ____________________________________________________
i Bron: het Amerikaans nationaal statistiekbureau EIA (Energy Information Administration), per 11-01-2024. “What Is OPEC+ and How Is It Different From OPEC?” 09-05-2023.
ii Ibid.
iii Bron: de Organisatie van de olie-exporterende Landen (OPEC), per 11-01-2024. “Brief History.”
iv Bron: het ministerie van Buitenlandse Zaken van de Verenigde Staten, Office of the Historian, per 11-01-2024. “Oil Embargo, 1973 – 1974.”
v Ibid.
vi “OPEC Faces Declining Demand and Shrinking Market Share in Early 2024,” Alex Lawler, Reuters, 28-12-2023. Geraadpleegd via INQUIRIR.net.
vii Bron: het Amerikaans nationaal statistiekbureau EIA (Energy Information Administration), per 11-01-2024. “Oil and Petroleum Products Explained,” 21-09-2023.
viii Bron: de Canadian Association of Petroleum Producers (CAPP), per 11-01-2024. “What Are the Oil Sands?”
ix Zie voetnoot vii.
x "Oil Boom Transforms Guyana, Prompting a Scramble For Spoils," Dánica Coto, Associated Press, 05-05-2023.
xi “Top Ten Crude Oil-Upcoming Fields in North Sea,” Offshore Technology, 06-06-2023.
xii Bron: het Internationaal Energieagentschap, per 11-04-2024. “Oil Market Report – december 2023.”
xiii Ibid en "OPEC Oil Output Drops in November, In First Fall Since July - Survey," Alex Lawler, Reuters, 06-12-2023. Geraadpleegd via het internetarchief.
xiv "Misperceptions of OPEC Capability and Behavior," David Kemp en Peter Van Doren, Cato Institute, 02-11-2023.
v Bron: de International Trade Administration in de VS, per 12-01-2024. “Kuwait Country Commercial Guide,” 30-12-2023.
xvi Bron: FactSet, per 11-01-2024. Totaalrendement van ruwe Brentolie in USD, 04-10-2022 t/m 18-10-2022. Weergegeven in USD. Wisselkoersschommelingen tussen de dollar en de euro kunnen leiden tot hogere of lagere beleggingsrendementen. “OPEC Announces the Biggest Cut to Oil Production Since the Start of the Pandemic,” Hanna Ziady, CNN Business, 05-10-2022.
xvii Ibid.
xviii Bron: FactSet, per 11-01-2024. Totaalrendement van ruwe Brentolie in USD, 31-03-2023 t/m 03-05-2023. Weergegeven in USD. Wisselkoersschommelingen tussen de dollar en de euro kunnen leiden tot hogere of lagere beleggingsrendementen.